کارراهه شغلی، گام‌های موثر در مسیر موفقیت شغلی و سازمانی
۱۳۹۹/۱۱/۶
آشنایی با کارراهه شغلی و لزوم آن در بحث مدیریت منابع انسانی، معرفی کارراهه شغلی و کارکرد آن برای ارتقای کارکنان و بهبود بازده سازمان.
کارراهه شغلی، گام‌های موثر در مسیر موفقیت شغلی و سازمانی
در دنیای رقابتی امروز، سازمان‌ها و شرکت‌ها برای نگهداشت کارمندان‌شان و نیز برای افزایش بازده مجموعه، چاره‌ای جز تدارک دیدن برنامه‌های ارتقای شغلی ندارند. از سوی دیگر، کارمندان برای حفظ شغل‌شان مجبورند با تکنولوژی روز همگام باشند و بر مهارت‌های‌شان بیفزایند. برنامه ارتقای شغلی و چشم‌انداز سلسله‌مراتبی، کارراهه شغلی نامیده می‌شود که برنامه‌ای مدون و دقیق است برای ارتقای مهارت‌های کارکنان مطابق نیازهای سازمان و نیز طبق ویژگی‌های شخصیتی کارمندان.
تعریف کارراهه شغلی
کارراهه شغلی یا Career Path، شامل مسیری تشکیل شده از مشاغل مختلف است که یک شخص در طی زندگی شغلی‌اش در پیش می‌گیرد. به بیان بهتر، مجموعه‌ای از پست‌های شغلی، نقش‌ها، فعالیت‌ها و تجربیات کاری یک فرد در طول سالیان اشتغال وی است که درنهایت با توجه به ظرفیت رشد خودش و ظرفیت ارتقای سازمان متبوعش به بالاترین حد آن شغل می‌رسد.
مثلا نمونه کارراهه شغلی مهندسی به این ترتیب است: مهندس مبتدی، مهندس ارشد، مدیر پروژه، مهندس مشاور. در حوزه ارتباطات نیز کارراهه به این منوال است: دستیار روابط عمومی، نماینده روابط عمومی، دستیار مدیر روابط عمومی، مدیر ارتباطات. باید دقت کرد که نیازهای سازمان هم در تدوین کارراهه مهم است. ممکن است کارراهه شغلی یک نفر در شرکت الف با ب فرق کند؛ با اینکه در بدو ورود در هردو تحت یک عنوان شغلی واحد، مشغول کار شده باشد.
کارراهه شغلی شاخه جديدی در علم مديريت منابع انسانی است. از منظر این شاخه، مشاغلی که افراد در سازمان به عهده می‌گيرند نبايد اتفاقی و تصادفی باشد؛ بلکه مسير شغلی فرد در سازمان می‌بايست بر اساس منطقی درست و طبق هدفی معين طرح‌ريزی شود.
چرا وجود کارراهه شغلی ضروری است؟
در یک سازمان، وقتی فردی در جایگاه شغلی‌ای قرار می‌گیرد، انتظار دارد به مرور زمان، مطابق تحصیلات و توان و عملکردش، ارتقا یابد. افراد جاه‌طلب از درجازدن و روزمرگی گریزان‌اند و دوست دارند هرچندوقت یک بار، ارتقای شغلی را تجربه کنند.
کارراهه شغلی سبب ترغیب کارکنان و ایجاد انگیزه برای ارتقای مهارت‌های مرتبط با شغل‌شان می‌شود. افراد سازمان، با توجه به کارراهه شغلی، اهداف کوتاه‌مدت خواهند داشت، مهارت‌های جدید کسب خواهند کرد، شایستگی‌های‌شان را ارتقا خواهند داد و برای رسیدن به جایگاه شغلی بعدی، خود را آماده خواهند کرد. همچنین، مدیران و کارکنان حرفه‌ای، سازمانی را انتخاب می‌کنند که اهداف و آرزوهای آن‌ها را برآورده کند و امکان پیشرفت و ارتقا در آن سازمان وجود داشته باشد.
با ایجاد برنامه‌های بهبود کارراهه شغلی در سازمان‌ها، ترک کار نیروها نیز کاهش می‌یابد. ترک کار به دلیل ناامیدی کارکنان و احساس دلزدگی و بی‌ارزشی آن‌ها اتفاق می‌افتد. سازمانی که برای رشد و ارتقای کارکنانش برنامه‌ای نداشته باشد، شاهد خروج یا کم‌کاری و بی‌انگیزگی کارکنانش خواهد بود.
مدیریت کارراهه شغلی
برای مدیریت کارراهه شغلی، در ابتدا باید صلاحیت‌ها (مهارت‌های سخت) و شایستگی‌های (مهارت‌های نرم) کارکنان ارزیابی و سنجیده شود و طبق آن، جدولی برای پیش‌بینی پیشرفت آنان تنظیم شود. دیجی تلنت امکان ارزیابی صلاحیت‌ها و شایستگی‌های کارکنان هر مجموعه را فراهم می‌کند. مدیران منابع انسانی و نیز کارمندانی که خودشان به ارتقای شغلی علاقمندند می‌توانند در این مرحله از خدمات دیجی تلنت بهره ببرند و با شناسایی نقاط ضعف و قوت کارمندان و خودشان، کارراهه مفید و روشن و موثری ترسیم کنند.
برای رسیدن به قله کارراهه شغلی خودمان چه کنیم؟
۱.در شغل‌تان مهارت کامل به دست بیاورید. حتی اگر هیچ‌علاقه‌ای به انجام شغل‌تان ندارید، سعی کنید آن را به بهترین شکل انجام دهید. راه‌هایی را پیدا کنید تا از طریق آن‌ها بتوانید خلاقیت خود را افزایش دهید. انتقادهای سازنده را بپذیرید. همیشه آماده رویارویی با موقعیت‌های پیش‌بینی‌نشده باشید تا شکست نخورید.
۲.در چشم کارفرما خوب جلوه کنید. اگر هیچ علاقه‌ای به کارفرمای فعلی خود ندارید، باز باید سعی کنید که در نظر او فرد کارآمدی جلوه کنید. زمانی که او ترفیع رتبه می‌گیرد باید کسی باشد تا جای او را پر کند، و چه کسی بهتر از شما؟ هنگامی که خود را باهوش، کاردان و علاقمند به کار نشان دهید، آن‌وقت استحقاق ارتقای شغلی را نیز دارید. صلاحیت‌ها و شایستگی‌های‌تان را ارتقا دهید تا بتوانید جای رئیس‌تان را پر کنید.
۳. ارتباط مناسبی با همکاران داشته باشید. سعی کنید همیشه مودب، محتاط و باملاحظه باشید. در کارهای گروهی، کاردان و کارآمد ظاهر شوید.
۴. مهارت‌های مدیریتی‌تان را ارتقا دهید. بالارفتن از هرکدام از پله‌های نردبان شغلی نیازمند این است که شما توانایی ذاتی مدیریت داشته باشید. برای سایرین قوت قلب باشید و برای گروه، برنامه‌ریزی کنید. موفقیت‌های مختلف را شناسایی کنید و هر چندوقت یک‌بار کارها را سازمان‌دهی کنید.
۵. در دوره‌های آموزشی شرکت کنید. با توجه به مدارک تحصیلی و دایره مهارت‌های‌تان، چیزهای جدید بیاموزید. هر چندوقت یک بار در کارگاه‌ها و کلاس‌های مرتبط با ارتقای شغل‌تان شرکت کنید و دانش‌تان را به‌روز نگه دارید. با نرم‌افزارهای مرتبط با شغل‌تان آشنا باشید و سعی کنید به آن‌ها مسلط شوید.
۶. کتاب بخوانید و حتی اگر فرصت زیادی هم ندارید، سعی کنید کتاب صوتی و پادکست گوش کنید. دامنه اطلاعات و آگاهی اجتماعی‌تان را وسعت ببخشید.
۷. با افراد همکارتان در شرکت‌ها و سازمان‌های دیگر تعامل داشته باشید. شبکه‌سازی و ارتباطات اجتماعی در حوزه شغل‌تان از مواردی است که سبب بهبود شرایط شغلی‌تان می‌شود. ممکن است صلاحیت‌ها و شایستگی‌های خاصی را از همکاران‌تان بیاموزید یا در خلال ارتباطات‌تان، با بخش جدیدی از شغل‌تان مواجه شوید که دامنه آگاهی‌تان را گسترش دهد.
به‌عنوان مدیر منابع انسانی، چگونه برای کارکنان کارراهه شغلی ترسیم کنیم؟
۱. ابتدا نیاز سازمان را به تخصص‌های مختلف بسنجید. سپس، رده‌های مختلف آن شغل را طبق الگوی ارتقا مشخص کنید.
۲. در هنگام استخدام افراد، به صلاحیت‌ها و شایستگی‌های افراد برای ارتقا دقت کنید. اگر افراد از قبل استخدام شده‌اند، صلاحیت‌ها و شایستگی‌های آن‌ها را ارزیابی کنید و بر طبق آن، در مسیر درست کارراهه قرارشان دهید؛ مسیری که هم برای سازمان مفید باشد و هم طبق ویژگی‌های فرد باشد.
۳. با کارکنان سازمان، رابطه اجتماعی خوبی داشته باشید. با آن‌ها معاشرت کنید و در جریان مسائل و دغدغه‌های‌شان قرار بگیرید و توجه کنید که حتما محیط کاری خوب و آرام و مثبتی داشته باشند.
۴. برای افزایش مهارت‌های کارکنان، طبق الگوی کارراهه شغلی، برنامه مدون و مشخص آموزشی در سازمان داشته باشید. گاهی وقت‌ها نیاز است که خارج از سازمان دوره‌هایی را بگذرانند؛ آن دوره‌ها را شناسایی کنید و از سازمان بخواهید هزینه دوره‌ها را بپردازد.
۵. کارکنان را در دستاوردها و موفقیت‌های سازمان دخیل بدانید. آن‌ها را در جریان پیشرفت‌ها قرار دهید تا احساس کنند به مجموعه و گروه تعلق دارند و در مجموعه نقش مهمی دارند. این کار سبب افزایش تعهد و وفاداری سازمانی خواهد شد.
کارراهه شغلی، مسیر شغلی و رشد و ارتقا
درمجموع، کارراهه شغلی مسیری است که یک فرد در طول دوران حرفه‌ای شغلی‌اش طی می‌کند تا به حد نهایی تخصصش برسد. اگر در مجموعه‌ای کارراهه وجود نداشته باشد، افراد رغبت و انگیزه‌شان را برای ادامه همکاری از دست خواهند داد، مهارت‌های‌شان را افزایش نخواهند داد و وفاداری سازمانی به پایین‌ترین سطح خواهد رسید. اما در صورت وجود این نقشه راه شغلی، هرروز پیشرفت‌های کارکنان و سازمان بیشتر خواهد شد.
اگر در پی موفقیت شخصی یا بازده بالای سازمانی هستیم، باید به فکر تدوین کارراهه‌ای منطقی و کارآمد و منسجم باشیم تا بتوانیم از حداکثر ظرفیت فردی و سازمانی برای پیشبرد اهداف‌مان استفاده کنیم.
نظرها