برنامه توسعه فردی چیست و چطور می‌تواند آینده کاری شما را شکوفا کند؟

برنامه توسعه فردی چیست و چطور می‌تواند آینده کاری شما را شکوفا کند؟

توسعه شخصی، یک نگهدارنده قوی زمان است. شما هرچه بهتر شوید، زمان کمتری برای رسیدن به اهداف خود لازم خواهید داشت (برایان تریسی.)

در دنیای دیجیتالی امروز، بیش از هر زمانی توسعه فردی یا توسعه شخصی طرفداران بی‌شماری پیدا کرده و همه به رشد شخصی و خودشکوفایی اهمیت می‌دهند.

ویکی پدیا در تعریف رشد شخصی چنین آورده است: «رشد شخصی فعالیت‌هایی را در بر می‌گیرد که باعث ارتقای آگاهی و هویت می‌شود، استعدادها و پتانسیل‌ها را رشد می‌دهد، سرمایه انسانی را می‌سازد و اشتغال‌پذیری را تسهیل می‌کند. همچنین کیفیت زندگی را ارتقا می‌بخشد و به تحقق رویاها و آرزوها کمک می‌کند. رشد شخصی در تمام طول زندگی یک فرد صورت می‌گیرد.»

توسعه فردی در زبان انگلیسی واژه‌های متفاوتی دارد. هر سه عبارت Self-development، Personal development و Individual development به این معنا به کار می‌روند. اما این اصطلاح، دو معنای عمومی و تخصصی دارد.

معنای عمومی توسعه فردی

در عرف، توسعه فردی یا شخصی عبارت است از مجموعه فعالیت‌هایی که سبب رشد مهارت‌های نرم و طرز فکر افراد می‌شود. همان مفهومی که جان سی مکسول (John C. Maxwell) نویسنده و سخنران مشهور آمریکایی در کتاب «۱۵ قانون گرانبهای رشد» قوانین طلایی آن را به این ترتیب بیان کرده است:

قانون هدفمندی: از خود بپرسید در زندگی می‌خواهید به کجا برسید؟

قانون آگاهی یا خودشناسی: آیا می‌دانید که هستید؟

قانون آیینه: خود را بر اساس اطرافیان‌تان ارزیابی نکنید.

قانون تامل: همه به زمانی برای تامل و تفکر بیشتر درباره خود و مسائل زندگی نیاز دارند.

قانون ثبات: باید به‌صورت منظم برای خود برنامه‌ریزی داشته باشید تا انگیزه‌های شما حفظ شود.

قانون محیط: اطرافیان شما محیط شما هستند و تاثیر زیادی روی شما دارند. اگر افراد دوروبرتان شما را محدود کنند، نمی‌توانید به آسانی پیشرفت کنید.

قانون برنامه‌ریزی: برای همه روزهای خود برنامه‌ریزی داشته باشید و نتایج برنامه‌های قبلی‌تان را هم مرور کنید.

قانون درد: از مصیبت‌ها و سختی‌های زندگی درس بگیرید و آن‌ها را تبدیل به فرصت کنید.

قانون نردبان: هرچه بیشتر بالا بروید، ارتعاش نردبان هم بیشتر می‌شود. اینکه چقدر می‌توانید بالا بروید به این بستگی دارد که چه کسی هستید و پایه‌های شخصیت‌تان چقدر مستحکم است.

قانون ماجراجویی: از منطقه امن خود (comfort zone) فاصله بگیرید و آماده رویارویی با تجربه‌های جدید باشید تا با کمک آن‌ها رشد کنید.

قانون جایگزین‌ها: برای توسعه فردی باید دست به انتخاب بزنید و خیلی‌ها چیزها را در زندگی‌تان جایگزین کنید یا از خیلی چیزها بگذرید.

قانون کنجکاوی: هرچه بیشتر بپرسید، بیشتر هم می‌توانید یاد بگیرید.

قانون الگوبرداری: از افراد موفق، راهنماها و کتاب‌های خوب، الگوبرداری کنید.

قانون توسعه: برای رسیدن به موفقیت‌های بیشتر در زندگی، سوال «آیا می‌توانم» را به «چطور می‌توانم» تبدیل کنید.

قانون همکاری: کمک و همکاری با دیگران می‌تواند به رشد شخصی شما کمک کند. این کار، بهترین راه برای ایجاد رضایت و شادی درونی است.

معنای تخصصی توسعه فردی در منابع انسانی

در حوزه منابع انسانی، منظور از توسعه فردی معمولا برنامه توسعه فردی است. واژه انگلیسی معادل آن Individual Development Plan یا IDP و بعضی اوقات Personal Development Plan یا PDP است. گاهی به IDP، برنامه توسعه حرفه‌ای نیز گفته می‌شود.

درست است که IDP یک برنامه بلندمدت برای تمام طول عمر کاری ماست؛ اما به طور معمول، برنامه‌ای با دوره بازبینی سالانه است که توسط متخصصین منابع انسانی سازمان‌ها تنظیم و پیگیری می‌شود.

در تعریف دیگری از برنامه توسعه فردی این‌طور می‌خوانیم: «برنامه توسعه فردی عبارت است از فرایندی که در آن هر یک از کارکنان با همکاری سرپرست مستقیم و نیز مشاور موضوعی مرتبط، اهداف حرفه‌ای خود را مشخص می‌کنند و سپس بر اساس اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت، مجموعه‌ای از فرصت‌های بهسازی و توسعه را برای تحقق اهداف مذکور تعیین می‌کنند و جدول زمانی ویژه ای برای تحقق آن تعریف می‌شود. این موارد به تأیید مدیر یا سرپرست فرد نیز می‌رسد و سند مذکور به عنوان ملاک ارزیابی عملکرد توسعه حرفه‌ای فرد قرار خواهد گرفت.»

توسعه فردی در دیجیتال مارکتینگ

دنیای مدرن و عصر دیجیتال، فرصت درجا زدن به کسی نمی‌دهد. هر فردی که بخواهد به عنوان نیرویی کارآمد، فعالیت حرفه‌ای داشته باشد، باید مدام خود را به‌روز کند. با توجه به سرعت رشد تکنولوژی و ارتباط آن با بازاریابی دیجیتال، این به‌روزرسانی برای علاقه‌مندان و فعالان مشاغل دیجیتال مارکتینگ حیاتی‌تر است.

دیجیتال مارکترهای جوان، فرصت‌های رشد زیادی در دنیای امروز دارند و باید نگاه ویژه و هدفمندی هم به آینده داشته باشند. هوش مصنوعی و داده‌محوری در دیجیتال مارکتینگ به سرعت در حال نفوذ است. مثال معروف آن هم ایجاد و رشد قابلیت جستجوی صوتی است که موجب تحولاتی در حوزه سئو شده و خواهد شد.

همچنین به کمک تکنولوژی‌های جدید، شناخت رفتار کاربر آنلاین که شاه‌کلید موفقیت یک بازاریاب دیجیتالی است خیلی بهتر از قبل، انجام می‌شود. دیجیتال مارکترها باید به این تغییرات واکنش نشان دهند و خود را همگام با آن‌ها توسعه دهند.

از سوی دیگر، بازار دیجیتال مارکتینگ هنوز در ایران بکر است و خیلی از کسب‌وکارها به آن نپیوسته‌اند. باوجوداین، تازه‌ترین آمارها حاکی از آن است که افراد بالای ۵۵ و ۶۵سال هم در ایران، سهم قابل توجهی از مصرف‌کنندگان تبلیغات آنلاین را به خود اختصاص می‌دهند که این موضوع نویدبخش توسعه بازار دیجیتال مارکتینگ کشور است.

به نمودار توزیع سنی نمایش تبلیغات یک شرکت‌ تبلیغات کلیکی توجه کنید:

همه این‌ تغییرات، بر اهمیت طراحی و اجرای یک برنامه منسجم توسعه فردی برای دیجیتال مارکترها تاکید می‌کند.

فواید و نتایج داشتن برنامه توسعه فردی

داشتن برنامه توسعه فردی نه تنها سبب می‌شود از وقت خود بهینه‌تر و هدفمندتر استفاده کنید؛ بلکه به توسعه برند شخصی یا همان پرسونال برندینگ شما نیز کمک می‌کند.

در حقیقت با کمک این برنامه می‌توانید خود واقعی‌تان را بسازید و در مسیر رشد پرسونال برندینگ خود پله‌های تعالی را طی کنید.

اگر بخواهیم درباره نتایج برنامه توسعه فردی بر اساس جایگاه افراد در سازمان صحبت کنیم، باید نتایج را چنین دسته‌بندی کنیم:

نتایج برنامه توسعه فردی برای کارکنان

با طراحی و اجرای این برنامه، محیطی را به وجود می‌آورید که در آن همه افراد سازمان فرصت پیدا می‌کنند با مدیر بالادستی خود به شکلی شفاف تعامل کنند و علاوه بر بیان مشکلات، انتظارات او را دریابند.

نتایج برنامه توسعه فردی برای مدیران

در این فرض می‌توانید به درستی حوزه‌هایی را که مدیران در آن‌ها نیاز به توسعه دارند، پیدا کنید و با منطبق کردن آموزش‌ها بر نیازهای واقعی، اثربخشی و کارآمدی آموزش‌ها را افزایش دهید. به عبارتی، IDP می‌تواند نوعی نیازسنجی آموزشی هم به شمار آید.

توسعه فردی چه ارتباطی با صلاحیت و شایستگی شغلی دارد؟

هر نیروی کار یا استعدادی برای اینکه بتواند به خوبی از عهده وظایف شغلی‌اش برآید باید صلاحیت‌ها و شایستگی‌های حرفه‌ای آن شغل را کسب کند.

شایستگی‌های شغلی مجموعه‌ای از دانش‌ها، مهارت‌ها و ویژگی‌های شخصیتی هستند که سبب می‌شوند فرد، عملکردی فراتر از حد انتظار از خود نشان دهد.

تفاوتی ندارد که مدیر دیجیتال مارکتینگ باشید یا کارشناس یا کارآموز؛ به دست آوردن شایستگی‌های حرفه‌ای مثل توانایی حل مسئله یا خلاقیت و نوآوری می‌تواند امتیاز بزرگی برای شما به شمار آید.

با توجه به نوپا و تا حدودی ناشناخته بودن ابعاد دیجیتال مارکتینگ، استفاده از شایستگی‌های شغلی دیجیتال مارکتینگ می‌تواند به شما در طراحی یک برنامه توسعه فردی حرفه‌ای برای خودتان کمک زیادی بکند.

در واقع با ۲ مدل شایستگی‌ شغلی کارشناسان و مدیران که آن را برای شما آماده‌ کرده‌ایم می‌توانید برنامه توسعه فردی خود را دقیق‌تر طراحی کنید. شما بسته به اینکه هدف‌تان کارشناس دیجیتال مارکتینگ شدن باشد یا مدیر دیجیتال مارکتینگ شدن، می‌توانید صلاحیت‌های مربوط به خود را در برنامه توسعه فردی بگنجانید.

چگونگی طراحی و اجرای برنامه توسعه فردی

پیشبرد برنامه توسعه فردی معمولا نیاز به همراهی یک کاربلد یا منتور دارد و شما نباید بدون مشورت چنین فردی اقدام به طراحی و اجرای آن کنید.

این راهنمای باتجربه در سازمان‌های مختلف می‌تواند متفاوت باشد. منتور ممکن است یک نفر از نیروهای بخش منابع انسانی، مدیر بخش، مدیرکل شرکت یا حتی متخصصی خارج از سازمان شما باشد.

در مصاحبه‌های توسعه فردی که به صورت دوره‌ای با منتورها برگزار می‌شود معمولا ۴ سرفصل را باید مدنظر قرار دهید و درباره آن‌ها بحث و تبادل نظر کنید.

اهداف و انگیزه‌ها

استعدادها و نقاط قوت خود

نیازهای توسعه‌ای

فعالیت‌‌های توسعه‌ای

چه اهدافی باید انتخاب کنید؟

اهداف در برنامه توسعه فردی باید SMART باشند. شما به عنوان یک دیجیتال مارکتر، حتما با اهداف اسمارت در طراحی برنامه‌های بازاریابی آنلاین آشنایی دارید. برای یادآوری باید بگوییم که منظور از هدف، مواردی است که این ویژگی‌ها را داشته باشد:

مشخص (Specific) باشد؛ یعنی مبهم نباشد.

قابل اندازه‌گیری (Measurable) باشد.

قابل دستیابی (Achievable) باشد؛ یعنی با توجه به منابع در دسترس قابل دسترسی باشد.

منطقی و واقع‌گرایانه (Realistic) باشد.

دارای زمان‌بندی (Time bounded) باشد.

مراحل تدوین برنامه توسعه فردی

مراحل عملیاتی تدوین یک برنامه توسعه فردی در سازمان‌های بالغ، از این قرار است:

تعیین اهداف سازمانی و شخصی

بررسی نتايج ارزيابی عملكرد و كانون‌های ارزيابی

علاوه بر ارزیابی عملکرد که فعالیتی درون سازمانی است، صلاحیت‌ها و شایستگی‌های شغلی فرد نیز با کمک ارزیابان خبره سنجیده می‌شود.

تعیین سبک یادگیری

هر شخصی نوعی یادگیری دارد و مدل‌های یادگیری مختلفی مطرح هستند. مثلا بر اساس مدل یادگیری کلب، افراد به ۴ مدل یادگیری احساسی، عملگرا، فکور و مشاهده‌گر تقسیم می‌شوند.

تعیین مسیر شغلی برای توسعه

تدوین برنامه زمان‌مند توسعه فردی

نمونه برنامه توسعه فردی (IDP)

برای اینکه با برنامه توسعه فردی بیشتر آشنا شوید، یک نمونه برنامه توسعه فردی متخصص دیجیتال مارکتینگ مناسب سازمان‌های کوچک و متوسط را تهیه کرده‌ایم تا کار شما برای تدوین آن آسان‌تر شود.

دانلود نسخه word برنامه توسعه فردی کارشناس دیجیتال مارکتینگhttps://trello.com/c/F5cJWgIB

نمونه برنامه توسعه فردی (IDP)

برای اینکه با برنامه توسعه فردی بیشتر آشنا شوید، یک نمونه برنامه توسعه فردی متخصص دیجیتال مارکتینگ مناسب سازمان‌های کوچک و متوسط را تهیه کرده‌ایم تا کار شما برای تدوین آن آسان‌تر شود.

نمونه فرم توسعه فردی مدیر محتوا

سازمان شما برنامه‌‌ای برای توسعه فردی ندارد؟ نگران نباشید!

از مزایا و نتایج برنامه توسعه فردی گفتیم؛ ولی ممکن است سازمان‌های کوچک و متوسط یا استارتاپ‌ها، با این برنامه آشنایی نداشته باشند. تعجب نکنید! بسیاری از این سازمان‌ها حتی یک نفر نیروی منابع انسانی هم ندارند؛ چه برسد به برنامه‌های مدون توسعه فردی!

این مشکل تا حدودی طبیعی است. اصولا هیچ‌کسی به اندازه خودتان به فکر رشد و توسعه شما نیست. علاوه‌براین، رویکردهای جدید IDP هم روی محوریت خود افراد در توسعه فردی تاکید دارند.